Lietuvių-Lenkų kalbos frazeologizmai

Lietuvos ir Lenkijos kalbų frazeologizmai(abiejomis kalbomis)

Frazeologizmai ir idiomai Frazeologizmy i idiomy

aišku kaip ant delno jasne jak na dłoni

apvynioti aplink pirštą owinąć sobie wokół palca

būti (čia) niekuo dėtu nie mieć z czymś nic wspólnego

centas prie cento grosz do grosza

dar pienas nuo lūpų nenudžiūvo jeszcze ma mleko pod nosem

devintas vanduo nuo kisieliaus piąta woda po kisielu

Dievo pirštas palec Boży

drebančia širdimi z drżącym sercem

eina kaip sviestu patepta idzie jak po maśle

eiti, kur akys vveda iść, gdzie oczy poniosą

gyvena kaip broliai żyją jak bracia (tj. zgodnie)

griebti jautį už ragų chwytać byka za rogi

vartosi kaip inkstas taukuose żyje jak pączek w maśle

gyventi kaip šuo su kate żyć jak pies z kotem

imti ką į širdį wziąć (sobie) coś do serca

iš kartos karton / iš kartos į kartą z pokolenia na pokolenie

iš musės padaryti dramblį robić z igły widły, robić z muchy słonia

išvysti dienos šviesą ujrzeć światło dzienne

jaustis kkaip namie czuć się jak u siebie (w domu)

jaustis kaip žuvis vandenyje czuć się jak ryba w wodzie

juodu ant balto czarno na białym

kaip akmuo nuo širdies jak kamień z serca

kaip grybai po lietaus jak grzyby po ddeszczu

kaip perkūnas iš giedro dangaus jak piorun z jasnego nieba

kaip silkės statinėj jak śledzie w puszce

katę maiše pirkti kupować kota w worku

kietas riešutas / kietas riešutėlis twardy orzech (do zgryzienia)

kovoti su vėjo malūnais walczyć z wiatrakami

kristi iš rankų wypadać z rąk

laikyti liežuvį už dantų trzymać język za zębami

lašas jūroje kropla w morzu

leisti pro ausis puścić mimo uszu

lengva širdimi z lekkim sercem

lenkti galvą chylić czoła

lygūs ir lygesni równi i równiejsi

ne be reikalo nie na darmo

nė sudilusio skatiko neverta niewarte złamanego grosza

nei šioks, nei toks / nei velnias, nei gegutė / nei į tvorą, nei į mietą ni pies, ni wydra / ni przypiął, ni wypiął

nėra kko į puodą įdėti nie ma co do garnka włożyć

nerasti sau vietos nie móc znaleźć sobie miejsca

nešti kudašių brać nogi za pas, uciekać gdzie pieprz rośnie

nukristi kaip iš dangaus spaść z nieba

nuo galvos iki kojų od stóp do głów

nutraukti vidury žodžio przerwać w pół słowa

nuvaryti ką į kapus wpędzić kogoś do grobu

ožius lupti, į Rygą važiuoti puścić pawia, jechać do Rygi

paversti juokais obrócić w żart

pasitaikė kaip aklai vištai grūdas trafiło się jjak ślepej kurze ziarno

pasiųsti po velnių / pasiųsti velniop posłać do diabła, posłać do wszystkich diabłów

pažinti kaip savo penkis pirštus znać jak własną kieszeń

per plauką o mały włos

perlenkti lazdą przeginać (przegiąć) pałę

po pietų šaukštai / šaukštai popiet musztarda po obiedzie

priimti išskėstomis rankomis przyjąć z otwartymi rękoma

pūsti miglą į akis mydlić oczy

ranka rankon ręka w rękę

seno raugo žmogus człowiek starej daty

skinti laurus zbierać laury

sotus kąsnis łakomy kąsek

sulyginti su žeme zrównać z ziemią

tarp kūjo ir priekalo między młotem a kowadłem

tiesą sakant prawdę mówiąc

tyla prieš audrą cisza przed burzą

užtrenkti duris panosėje zamknąć drzwi przed nosem

vedžioti už nosies wodzić za nos

vėjus kalbėti rzucać słowa na wiatr

viena koja grabe (karste) jedną nogą w grobie (w trumnie)

vyras kaip ąžuolas chłop jak dąb

virsti iš kojų padać z nóg

žadėti pieno upes su kisieliaus krantais

žadėti aukso kalnus obiecywać złote góry

žiūrėti pro pirštus patrzeć przez palce

Patarlės ir priežodžiai Przysłowia i powiedzenia

Akis už akį, dantis už dantį. Oko za oko, ząb za ząb.

Apetitas atsiranda bevalgant. Apetyt rośnie w miarę jedzenia.

Atsargų ir Dievas saugo. Strzeżonego Pan Bóg strzeże.

Audra arbatos (vandens) stiklinėje. Burza w sszklance wody.

Baimės akys didelės. Strach ma wielkie oczy.

Be pavydo nėra meilės. Nie ma miłości bez zazdrości.

Burtas mestas. Kości zostały rzucone.

Būti ar nebūti – štai koks klausimas. Być albo nie być – oto jest pytanie.

Daug triukšmo dėl nieko. Wiele hałasu o nic.

Dėk grūdą prie grūdo – pripilsi aruodą. Ziarnko do ziarnka, zbierze się miarka.

Draugą pažinsi nelaimėje. Prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie.

Dulkė esi, dulke ir virsi. Z prochu powstałeś i w proch się obrócisz.

Duok durniui kelią. Mądry głupiemu ustąpi.

Duok velniui vieną pirštą, tai jis griebs už visos rankos. Daj diabłu palec, a on rękę porwie.

Galva sienos nepramuši. Głową muru nie przebijesz.

Geriau mažiau negu nieko. Lepszy rydz niż nic.

Geriau vėliau nei niekada. Lepiej późno, niż wcale.

Geriau žvirblis rankoje nei sakalas padangėje (negu briedis girioje). Lepszy wróbel w garści niż gołąb na dachu.

Girdėjo skambinant, tik nežino, kurioj parapijoj. Słyszy, że dzwonią, ale nie wie, w którym kościele.

Gyvename ne tam, kad valgytume, o valgome tam, kad gyventume. Nie po to człowiek żyje, aby jadł, ale po to je, aby żył.

Ir sienos turi ausis. Ściany mają uszy.

Istorija mėgsta kartotis. Historia lubi się powtarzać.

Iš klaidų mokomės. Uczymy ssię na błędach.

Išimtis patvirtina taisyklę. Wyjątek potwierdza regułę.

Išvaizda dažnai apgauna. Pozory mylą.

Juo į mišką giliau, tuo medžių daugiau. Im głębiej w las, tym więcej drzew.

Juokiasi puodas, kad katilas juodas. Przyganiał kocioł garnkowi.

Juokiasi tas, kas juokiasi paskutinis. Ten się śmieje, kto się śmieje ostatni.

Juoktis sveika. Śmiech to zdrowie.

Kaip pasiklosi, taip išmiegosi. Jak sobie pościelesz, tak się wyśpisz.

Kaip tave mato, taip tave ir vertina. Jak cię widzą, tak cię piszą.

Kalbėjimas – sidabras, tylėjimas – auksas. Mowa jest srebrem, a milczenie złotem.

Kalk geležį, kol karšta. Kuj żelazo, póki gorące.

Ką prisivirei, tą ir srėbk. Nawarzyłeś sobie piwa, to je teraz wypij.

Kas bus, tas bus. Co ma być, to będzie.

Kas galvoje, tas ir ant liežuvio (galo). Co w głowie, to na języku.

Kas ieško, tas randa. Szukajcie, a znajdziecie.

Kas kardą pakelia, nuo kardo ir žūsta.

Kardą pakėlęs, nuo kardo ir mirsi. Kto mieczem wojuje, ten od miecza ginie.

Kas nori, tas ir gali. Chcieć to móc.

Kas pirmesnis, tas geresnis. Kto pierwszy, ten lepszy.

Kas stipresnis, tas teisesnis. Tam prawo, gdzie siła.

Kas tau netinka, to ir kitam nedaryk. Nie rób drugiemu, co tobie niemiłe.

Kas teisus,

temeta pirmas akmenį. Kto jest bez winy, niech pierwszy rzuci kamieniem.

Kiekvienas yra savo laimės kalvis. Każdy jest kowalem swego losu.

Kiekvienas savaip kvailas. Każdy ma swojego bzika.

Klysti žmogiška. Błąd ludzka rzecz.

Ludzką rzeczą jest błądzić.

Koks darbas, toks ir atlyginimas. Jaka praca, taka płaca.

Koks klausimas, toks ir atsakymas. Jakie pytanie, taka odpowiedź.

Kur du pešasi, trečias laimi. Gdzie dwóch się bije, tam trzeci korzysta.

Kur medžius kerta, ten skiedros laksto. Gdzie drwa rąbią, tam wióry lecą.

Laikas gydo žžaizdas. Czas leczy rany.

Laikas – pinigai. Czas to pieniądz.

Laimės ratas nestovi vietoje. Fortuna kołem się toczy.

Lengvai gaunama, lengvai išleidžiama. Łatwo przyszło, łatwo poszło.

Medalis turi ir antrą pusę. / Medalis turi dvi puses. Każdy medal ma dwie strony.

Meilė akla. Miłość jest ślepa.

Melo trumpos kojos. Kłamstwo ma krótkie nogi.

Mokytis niekada nevėlu. Na naukę nigdy nie jest za późno.

Negirk dienos be vakaro. Nie chwal dnia przed zachodem słońca.

Nekask duobės kitam – pats įkrisi. Kto ppod kim dołki kopie, ten sam w nie wpada.

Neperšokęs griovio, nesakyk op. Nie mów hop, zanim nie przeskoczysz.

Nėra dūmų be ugnies. Nie ma dymu bez ognia.

Nėra įstatymo be apstatymo. Prawo jest po to, aby je omijać.

Nėra rrožių be dyglių. Nie ma róży bez kolców.

Nėra to blogo, kas neišeitų į gerą. Nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło.

Nešauk vilko iš miško. Nie wywołuj wilka z lasu.

Ne šventieji puodus lipdo. Nie święci lepią garnki.

Ne toks velnias baisus, kokį jį piešia. Nie taki diabeł straszny, jak go malują.

Ne vien duona žmogus gyvas. Nie samym chlebem człowiek żyje.

Ne viskas auksas, kas auksu žiba. Nie wszystko złoto, co się świeci.

Obuolys nuo obels netoli ritasi (terieda). Niedaleko pada jabłko od jabłoni.

Pagyvensim – pamatysim. Pożyjemy, zobaczymy.

Pamažu važiuodamas, toliau nuvažiuosi. Jedź powoli, dalej zajedziesz.

Plikas kaip tilvikas. Plikas kaip bažnyčios žiurkė. Biedny jak mysz kościelna.

Po laiko ir žydo vaikas protingas. Mądry PPolak po szkodzie.

Ponų malonė iki vartų. Łaska pańska na pstrym koniu jeździ.

Pro vieną ausį įėjo, pro kitą išėjo. Jednym uchem wleciało, drugim wyleciało.

Ranka ranką plauna. Ręka rękę myje.

Savam krašte pranašu nebūsi. Nikt nie jest prorokiem we własnym kraju.

Savi marškiniai arčiau kūno. Bliższa koszula ciału.

Sena meilė nerūdija. Stara miłość nie rdzewieje.

Senatvė – ne džiaugsmas. Starość nie radość.

Skęstantis ir už šiaudo griebiasi. Tonący brzytwy się chwyta.

Skubėk lėtai. Spiesz się powoli.

Skubos darbą velnias nneša (myli).

Paskubėsi – žmones prajuokinsi. Co nagle, to po diable.

Sotus alkano neužjaučia. Syty głodnego nie zrozumie.

Sutinka kaip kirvis su akmeniu. Trafiła kosa na kamień.

Sveikame kūne sveika siela. W zdrowym ciele zdrowy duch.

Štai kur šuo pakastas. Tu jest pies pogrzebany.

Tarp vilkų būdamas, vilku ir kauk. Jeśli wejdziesz między wrony, musisz krakać jak i one.

Teisinasi tas, kas kaltas. Winny się tłumaczy.

Trečias kartas nemeluoja.

Dievas trejybę myli. Do trzech razy sztuka.

Bóg trójcę lubi.

Vagie, kepurė dega! Na złodzieju czapka gore.

Viena bėda nevaikščioja. Nieszczęścia chodzą parami.

Viena kregždė – dar ne pavasaris. Jedna jaskółka wiosny nie czyni.

Vilką mini, vilkas čia. O wilku mowa.

Viltis – kvailių motina. Nadzieja matką głupich.

Visi keliai veda į Romą. Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu.

Visiems geras nebūsi. Visiems neįtiksi. Trudno wszystkim dogodzić.

Viskam galas yra. Wszystko ma swój koniec.

Viskam savas laikas. Wszystko w swoim czasie.

Viskas gerai, kas gerai baigiasi. Wszystko dobre, co się dobrze kończy.

Visur gerai, bet namie geriausia. Wszędzie dobrze, ale w domu najlepiej.

Visur gerai, kur mūsų nėra. Wszędzie dobrze, gdzie nas nie ma.

Žmogus užmano – Dievas padaro. Człowiek strzela, Pan Bóg kule nosi.

Žmogus žmogui – vilkas. Człowiek człowiekowi wilkiem.